Бүгінгі әңгімеміз Жамбыл ауданы, Қаракемер ауылының тұрғыны, «Алтын алқа» иегері Мөлдір Тоқбергенова жайында болмақ. Кейіпкеріміз бала күнінде-ақ аспазшы болуды армандаған. Сол жолда тынымсыз еңбек етіп келеді.
Қара шаңырақта ата-анасы мен балаларының жағдайын жасап келген көпбалалы ана әуелі Қаракемер ауылдық округі әкімі аппаратына маман болып жұмысқа орналасады. Баласы ер жетіп, қызы бой жеткенде бала күнінен арман болған аспаздықты қолға алды. Бастапқыда Тараз қаласындағы дәмханалардың бірінде аспазшы болып еңбек етеді. Сол жерден мол тәжірибе жинап, өзінің жеке кәсібін бастауды жөн көреді. Бұл ойын жолдасы Еркін бірден қолдап, екеуі бизнес жоспар құрады. Мақсаттары халық асыға келетін, бір тағамды басты ас мәзірі етіп, дәмхана ашу болатын.
Ерлі-зайыптылар балық өнімдерін таңдап, «Балық» дәмханасын ашты. Бұл ретте көпбалалы ана ретінде бизнес жобасын ұсынып, қайтарымсыз грантқа қатысты. Идея бірден қолдау тауып, мемлекеттен қайтарымсыз грант жеңіп алды. Осылайша, Аса ауылындағы «Балық» дәмханасын ашқан ерлі-зайыптылар бірлесе жұмысқа кірісті. Олардың басты қолдаушылары – ата-аналары. Бірақ, отағасы өз мамандығы бойынша жұмысты тастамай, екеуін қатар алып жүрді. Ал, шағын кәсіпкерліктегі барлық жұмысты Мөлдір өз мойнына алды.
– Мен бұрын мемлекеттік қызметкер болғанмын. Әлеуметтік салаларда жұмыс жасағаннан кейін көп нәрсені көресің. Жұмыссыздар, жастар, мүмкіндігі шектеулі адамдардың өзі бос отырмай бір іспен шұғылданып жүр. Мемлекет қолдау көрсетіп жатыр. Ойлана келе тәуекелге бел буып, жұмысымнан шығып, кәсіп бастауды жөн көрдім.
«Бастау-Бизнес» жобасы бойынша онлайн оқып, кәсіпкерліктің қыр-сырын үйрендім. Менің таңдаған бағытым – қоғамдық тамақтану орны. Алайда, онлайн сабақта барлық сала қамтылады. Бизнес жоспар құру, кіріс, шығыс есебі, нарық, яғни барлығын үйретеді. Компьютер арқылы қатысушының деңгейі бағаланады. Республикаға белгілі тренерлер сабақ береді. Бизнестің шыңына шыққан кәсіпкерлердің бейнероликтері көрсетіледі. Нәтижесінде, жоғары балл жинап, курсты аяқтадым. Кәсіпкерлік – үлкен институт. Мен бір ай оқығанда көп нәрсені үйрендім. Оның өзі маған аздық етті. Әлі де оқи беруден, үйренуден жалықпаймын, – дейді кәсіпкер.
Дәмханада бүгінде бірқатар ауыл тұрғыны жұмыспен қамтылған. Күнделікті жұмыс істейтін тамақтану орнында адам үзілмейді. Бастапқыда барлық тағамды өзі даярлайтын, қазір аспазшыларды да үйретіп, жұмысқа алған. Мұнда аудан тұрғындары мен қонақтары дәмі тіл үйіретін балықтан дәм татуға көп келеді. Одан бөлек астың түр-түрін әзірлейді. Әсіресе, шығыс тағамдарын дәмді етіп даярлауға тырысады.
– Қоғамдық тамақтану орны жауапкершілікті талап етеді. Ас әзірлейтін, ішетін жердің барлығы мүлтіксіз таза болуы тиіс. Мен, ең бірінші, осы мәселеге мән беремін. Осында еңбек ететін барлық аспазшы, даяшыға сол қатаң тәртіп пен талапты үйретемін. Екінші, бағаға назар аударамын. Өйткені, ауыл тұрғындары үшін қызмет қолжетімді болуы керек. Бағаны қатты қымбат етіп, адам аз келгеннен, арзан болса да, көп келгені дұрыс деп ойлаймын. Сондықтан тағамдардың бағасы қымбат емес. Келушілердің көңілінен шығу үшін барымызды салып, ас әзірлейміз. Үнемі әлеуметтік желі арқылы ізденіп отырамын. Кейбір тағамдардың дайындалу әдісін қағазға түртіп аламын. Болашақта тандыр нан пісіріп сатсам, дәмхананы кеңейтсем деген жоспарым бар. Әрине, бұның барлығы алдағы күннің еншісінде. Ол үшін тынбай еңбектену керек, – дейді дәмхана иесі.
Күнделікті сүйген ісін ерекше ынта-ықыласпен жасайтын ұлы мен келініне үйдегі қариялар қолғабыс болып, балаларын қарайды. Олардың немерелері сабақта оқу озаттары екендігін мақтан тұтады. Болашақта анасы бастаған істі жалғап, кәсіпкер болуға ниетті екендерін де жасырмады.
– Енді бізде тек кәсібімізді кеңейту мақсаты тұр. Мемлекетке де айтар алғысым шексіз. Себебі, бизнесімді мемлекет тарапынан көрсетілген қолдау арқылы бастадым. Енді оны одан әрі табысты жүргізуге талпыныс, еңбек, табандылықпен қатар, қазіргі интернет желісінің де мүмкіндіктерін мол пайдаланып отырмын. Алдағы уақытта жастарға, оның ішінде жұмыссыз азаматтарға өз білгенімді үйретіп, жаңа жұмыс орындарын ашуды жоспарлап отырмын, – дейді Мөлдір.
Айта кетейік, өткен жылы ауданда 110 азаматқа қайтарымсыз грант берілді. Бұл жұмыс биыл да жалғасын табатын болады. Ол жайында аудан әкімдігі кәсіпкерлік және өнеркәсіп бөлімінің басшысы Қуатжан Ошақбайдан сұрап білдік.
– Ауданда мемлекеттік бағдарламалар және кәсіпкерлікті дамыту бағыты аясында аудан тұрғындарына және кәсіпкерлерге қаржы институттары мен екінші деңгейлі банктер арқылы жеңілдетілген пайыздық мөлшерлемемен несиелер беру жұмыстары биыл да жүргізілетін болады. Ауданда бұл бағытта бірқатар жобалар жүзеге асырылуда. Нақты айтсам, жаңа бизнес идеяларды іске асыруға арналған 400 еселенген айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде қайтарымсыз грант жобасы. Аудан бойынша бұл бағытта 2023 жылы 113 адамға 155 миллион теңге, 2024 жылы 110 адамға 162 миллион теңге берілген. Сонымен қатар, «2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жобасы» мемлекеттік бағдарламасының гранттық қаржыландыру бағыты бойынша конкурсқа «Әлеуметтік кәсіпкерлік тізіміне» енген кәсіпкерлер және «Бір ауыл – бір өнім» жобасының финалистері қатыса алады. Жеңімпазға 5 миллион теңге қайтарымсыз грант беріледі. Бұл бағыт бойынша облыс әкімдігінің кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық дамыту басқармасы тарапынан жұмыстар жүргізіледі. Ал, ауыл тұрғындары үшін ең қолайлы бағдарлама «Ауыл аманаты» жобасының 5-ші бағыты бойынша өз кәсібін ашуға немесе дамытуға 2,5 пайыз сыйақы мөлшерлеме негізінде жеке кәсіпкерге 9,2 миллион теңге және мамандандырылған кооперативтер үшін 29,5 миллион теңге несие берілу жоспарлануда. Бұл жұмыстар алдағы бір ай көлемінде басталады. Ал, ең соңғысы – «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» арқылы берілетін жеңілдетілген несиелер. Жалпы аудан тұрғындарына айтарым, кез келген сауал немесе бастамаларыңыз болса, біз жауап беруге және қолдауға әзірміз. Келіңіздер, сіздерге ақпараттандыру арқылы кеңестерді және кәсіпке бастайтын барлық мүмкіндіктерді көрсету біздің басты мақсатымыз болмақ, – деді бөлім басшысы.
Ал, Мөлдір Тоқбергенова өз шағын кәсібін кеңейту жоспарларын әзірлеуде. Оның алға қойған мақсаты айқын. Біз талаптанып, ізденген жандарға әрқашан мемлекет қолдау көрсетеді деген ойды батыл айта аламыз.
